Vefat oranları ve görülme sıklığı en yüksek birincil 5 kanser türü akciğer kanseri, meme kanseri, kolorektal (kalın bağırsak) kanser, prostat kanseri ve tiroid kanseri olarak biliniyor. Prostat kanseri ise bununla birlikte dünyada erkekler arasında birinci sıklıkta görülen kanser türü olarak karşımıza çıkıyor.
Yapılan incelemeler, prostat kanseri teşhisinin pandemi sırasında az daha dörtte bir oranında düştüğünü söylüyor. Binlerce vakanın da tedaviye başlamada ciddi gecikmeler yaşadığı belirtiliyor.
Bu kanseri türünün tedavisinde cerrahi operasyon, radyoterapi veya kemoterapi uygulanıyor. Ancak bu mevcut yöntemler önemli tabi etkilere sebep olabiliyor.
Şimdi ise binlerce erkeğe umut olabilecek bir tedavi yöntemi söz konusu. National Health Service’de (Milli Sağlık Sistemi) öncelikle prostat kanserini tedavi etmek için öncü bir tedavi yöntemi kullanıldı.
Bu çare yönteminde, ulaşılması en zor tümörleri yok etmek için elektrik akımları kullanılıyor. Araştırmada bulunan uzmanlar bu yeni çare türünün deyim yerindeyse prostat kanserinde “oyunu değiştireceğini” söylüyor.
BASİT, HIZLI VE DAHA EKSIK BAĞLI ETKİ
Bu yeni tedavi ‘NanoKnife’ olarak adlandırılıyor. Elektrik akımlarıyla yapılan bir işlem olan NanoKnife, University College London Hospital (UCHL) uzmanları tarafından “olağanüstü derecede basit, seri ve olası bir dizi tabi etkiyi azaltacak” sözleriyle tanımlandı.
Bu yeni teknik, hücrelerin zarını keserek tümöre seri elektrik darbeleri uyguluyor. Bu, tedavinin ultra hassasiyetle hedeflenebileceği, çevredeki organlar ve dinç dokular için daha az risk oluşturabileceği anlamına geliyor. öte taraftan bu tekniğin sadece prostat kanserinde yok, tedavisi şiddet olan tümörlerde de kullanılabileceği belirtiliyor.
Uzmanlar, yeni tedavinin standart tedavilerden çok daha az invaziv olduğunu, yani daha seri ve daha az ast etki ile gerçekleştirilebileceğinin altını çiziyor. Prostat kanseri için uygulanan tanıdık tedaviler ise idrara çıkma, idrar kaçırma ve cinsel işlev bozukluğu gibi sorunlara neden olabiliyor.
OYUNU DEĞİŞTECEK BİR TEDAVİ YÖNTEMİ
UCLH’deki cerrahlar, yeni teknikle prostat kanseri için birincil altı ameliyatı gerçekleştirdi. Ameliyatlara katılan Prof. Mark Emberton yeni çare yöntemiyle ilgili şunları söyledi: “Bu usul kanserli hücreleri yok etmenin yeni bir yolu. En güzel yanı ise epeyce basit olması. Cerrahları bu yöntem hakkında kolayca eğitebiliriz. Bu, onu oyunun kurallarını değiştiren kayda değer bir konuma getiriyor.”
İngiltere’de önde gelen prostat cerrahlarından biri olan Emberton, bu tedavi yönteminin hastalık için standart bir tedavi olma potansiyeli verdiğini de sözlerine ekledi.
İlk ameliyatları yöneten danışman ürolog Alistair Grey, “Bu tedavi hakkında fazla heyecanlandırıcı olan şey, dinç dokuya zarar vermeden kanserli hücreleri hedef alması, onlara saldırma ve prostatın manâlı işlevlerini sürdürmedeki kesinliği” dedi.
İngiltere Prostat Kanseri Vakfı yöneticisi Natalia Norori ise şu bilgileri verdi: “İlk araştırmalar, NanoKnife gibi tedavilerin prostat kanserini etkin bir şekilde çare edebileceğini ve bununla birlikte erkekler için yan etkileri azaltabileceğini gösteriyor. Bu teknoloji, ufukta görünen çoğu fokal (odaklanmış) terapi türünden biridir. Tümörü daha hassas bir şekilde amaçlamak ve prostatın geri kalanına bahşedilen hasarı sınırlamak için tasarlanmıştır.”
Norori, “Bu yöntem, lokalize prostat kanseri teşhisi konan erkeklerin yaşam kalitesinde büyük bir fark yaratabilir ve şimdi geleneksel tedaviler dek etkili olup olmadığını bakmak için çok daha büyük denemelerde deneme edilmesi gerekiyor” ifadelerine de yer verdi.
Araştırma görevlileri ve yeni teknik ile birincil ameliyatları gerçekleştiren cerrahlar, bu yöntemin prostat kanseri için manâlı bir umut olduğu konusunda hemfikir.
Prostat kanserini çare etmek için elektrik akımlarının kullanıldığı tekniği, daha önce University College London Hospital’da çalışmış olan Üroloji Uzmanı Dr. Selçuk Sarıkaya ile konuştuk. Sarıkaya, prostat kanseri ve bu kanserin tedavisinde ‘oyunu değiştireceği’ düşünülen NanoKnife tekniği hakkında merak edilen sorulara cevap verdi.
‘ERKEKLERDE KANSERE BAĞLI ÖLÜM NEDENLERİ ARASINDA PROSTAT 2. SIRADA’
1- Prostat kanseri dünyada erkekler aralarında birinci sıklıkta görülen kanser türü olarak karşımıza çıkıyor. Başta bu kanser tarzında özetle bahseder misiniz?
Prostat, erkek genitoüriner sisteminin bir parçası olan takriben golf topu büyüklüğünde ve büyüklüğü kişiden kişiye değişen bir salgı bezidir. Salgıladığı akıcı erkekte semen sıvısının bir bölümünü oluşturuyor.
Prostat kanseri, prostat dokusu içerisindeki kötü huylu kanser hücrelerinin oluşturduğu inşa anlamına geliyor. Prostat kanseri erkeklerde en sık görülen kanser türü olmakla birlikte, kansere bağlı ölümler göz önünde bulundurulduğunda erkekler açısından kansere alt ölüm nedenleri arasında ikinci sırada yer alıyor. Genç yaş grubunda nadir olarak izlense de son yıllarda genç erkeklerde de saptanabiliyor ve ağır seyir gösterebiliyor.
Prostat kanseri, tanısı konulduğunda çeşitli evrelerde olabiliyor. Bu evreler aralarında lokalize prostat kanseri (prostat dokusuna sınırlı), lokal-ileri prostat kanseri (çevre dokulara uzanım gösteren) ve metastatik prostat kanseri (uzakta organlara yayılma göstermiş) yer alıyor.
Yapılan dağıtılmış çalışmalarda erkeklerde hayat boyu prostat kanserine yakalanma oranı % 16.7 iken prostat kanserine alt ölüm riski ise takriben % 2.7 olarak tespit edilmiştir.
İDRAR YAPMADA ZORLUK, KEMİK AĞRILARI, EREKSİYON PROBLEMLERİ…
2- Prostat kanserinin belirtileri…
Prostat kanserinin belirtileri aralarında idrar yapmakta zorluk, idrar akımının zayıflaması, idrarda kan görülmesi, semen sıvısında kan görülmesi, kemik ağrıları (ileri evrede), hızlı kilo kaybı ve ereksiyon problemleri yer alıyor.
Prostat kanseri tanısında kullanılan yöntemleri ise temel olarak kan tetkiklerinden, Prostat Spesifik Antijen ve parmakla makattan yapılan tetkik neticesinde olağandışı bulguların gözlenmesi ve ardından planlanan ultrasonografi ya da manyetik rezonans görüntüleme (MRI) eşliğinde prostat biyopsisi olarak sıralayabiliriz.
Son yıllarda görüntüleme yöntemlerinden MRI kullanımı artan bir şekilde büyüme gösterdi. Muayene prostat dokusunun net olarak değerlendirilmesine ve bitkiler varlığında komşu organlara yayılımı konusunda data sahibi olunmasına olasılık sağlıyor.
İleri evredeki hastalarda Bilgisayarlı Tomografi, Pozitron Emisyon Tomografi (PSMA-PET) ve Kemik Sintigrafisi de kullanılabiliyor.
3- University College London Hospital uzmanları kadar yepyeni bir usul kullanıldı. Bu yeni teknik bütün olarak nedir ve nasıl çalışıyor?
Öncesinde benim de Androloji Anabilim Dalında egzersiz fırsatı bulduğum University College London Hospital çoğu tıbbi alanda yeni tedavilerin galibiyet ile uygulandığı köklü üniversite hastanelerinden birisi. Bu bahsedilen yeni çare yöntemi, Irreversible electroporation (geri dönüşümsüz elektroporasyon) yani NanoKnife (Nano bıçak) teknolojisidir.
Bu usul ile manyetik rezonans görüntüleme eşliğinde tespit edilen tümöral dokuya süratli elektriksel atış, elektrotlar yardımı ile yapılıyor ve kanserli hücreler amaç alınıyor. Kanserli hücrelerin çeperinin tahribi ile bu hücrelerin ölümü sağlanıyor.
TEMEL FAYDA BAĞLI ETKİLERİN DAHA AZ GÖRÜLMESİ
4- Uzmanlar bu yöntemi ‘oyunu değiştirecek’ sözleri ile tanımlıyor. Bu teknik sizce de prostat kanserinde oyunu değiştirecek mi?
Prostat kanseri tedavisinde, tedavi etkinliği kadar tedavi ardından ortaya çıkabilecek istenmeyen sorunların da minimum oranda görülmesi hedefleniyor.
NanoKnife teknolojisi ile yapılan tedavide, seri iyileşme ve düşük oranda bağlı etkinin olduğu gözlendi. Prostat kanserine karşın yapılan tedaviler ardından gözlemlenebilen idrar yapmakta güçlük, idrar kaçırma ve cinsel sorunların bu yeni tedavi yöntemi ile daha az oranlarda ortaya çıkması tedavinin esas avantajı olarak ön plana çıkıyor.
Bu yeni usul ile kanser hücrelerinin maksat alınmasının yanı sıra, dinç dokunun hasar görmemesi sağlanabiliyor. Yani bir başka deyişle fokal bir çare yöntemidir. Bu faaliyet prostat dokusunun fonksiyonlarının korunmasını da sağlıyor.
Bu anlamda uzun dönemde çare sonuçları ve yaygın kullanımın sağlanması ile çare ve tedavi sonrasının gözlemi, bu yeni yöntemi oyun değişiklik potansiyel olan bir yöntem olarak ortaya çıkarabilecektir.